Masz w planach zrobienie prawa jazdy? Zastanawiasz się jak zrobić prawo jazdy? Może już posiadasz uprawnienia do prowadzenia samochodów, jednak chcesz poszerzyć ich zakres o inne rodzaje pojazdów? Kategorii praw jazdy jest wiele i zdobycie każdej z nich wiąże się z nieco innymi wymaganiami wobec kandydatów. Chcesz wiedzieć, jak zdobyć ten dokument? W takim razie już teraz zapoznaj się z wszystkimi kategoriami i związanymi z nimi wymogami. Sprawdź również, jak wygląd typowy egzamin państwowy na prawo jazdy – zapraszamy do lektury!
Z nami zdasz prawo jazdy bez problemu!
Jedyny taki autorski poradnik w Polsce. Egzamin na prawo jazdy, może okazać się dla Ciebie zupełnie bezstresowym oraz udanym celem w życiu. Skorzystaj z naszej promocji i zdaj swoje prawo jazdy za pierwszym razem.
Poradnik dotyczy kategorii B.
Warunki, które należy spełnić aby otrzymać prawo jazdy
Wbrew pozorom nie w każdym przypadku osiągnięcie pełnoletności jest podstawowym warunkiem starania się o uprawnienia do kierowania. Niektóre kategorie mogą zdobywać również osoby niepełnoletnie. Na pewno trzeba być za to obywatelem Polski. Osoby dorosłe muszą posiadać dowód osobisty lub inny dokument tożsamości. W przypadku osób niepełnoletnich potrzebna będzie zgoda rodziców lub prawnego opiekuna.
Naturalnie prawa jazdy nie może dostać osoba, która z różnych powodów miała je odebrane wraz z zasądzeniem zakazu prowadzenia. W takiej sytuacji o dokument można starać się dopiero wtedy, gdy termin sądowego zakazu minie. W niektórych przypadkach do uzyskania prawa jazdy mogą być potrzebne również pozytywne wyniki testów psychologicznych. Dotyczy to głównie kierowców zawodowych, w tym zajmujących się przewozem ludzi.
Nasze przygotowania do zrobienia prawa jazdy zaczniemy od omówienia wszystkich kategorii obowiązujących w naszych przepisach.
Prawo jazdy na jednoślady
Osoby chcące legalnie poruszać się po drogach jednośladami wyposażonymi w silnik, mają do wyboru:
- kategorię AM;
- kategorię A1;
- kategorię A2;
- kategorię A.
Kategoria AM
Te uprawnienia dedykowane są osobom, które ukończyły 14 rok życia. Oznacza to, że aby podejść do egzaminu potrzebna będzie zgoda rodzica lub prawnego opiekuna. Ich uzyskanie pozwala nie tylko na prowadzenie jednośladów w postaci niewielkich motorowerów. Z kategorią AM można również jeździć po drogach publicznych czterokołowcami. Kurs kosztuje obecnie około 550 zł. Warto podkreślić, że kategorię AM automatycznie uzyskują wszystkie osoby otrzymujące wyższe uprawnienia, czyli A1, A2 lub A.
Kategoria A1
W tym przypadku minimalny wiek to 16 lat. Jeśli kursant nie ukończył pełnoletności, musi mieć pozwolenie od rodziców bądź prawnego opiekuna. Zgodnie z przepisami uprawnienia te dotyczą jednośladów z silnikami o maksymalnej pojemności 125 cm3, których moc nie przekracza 15 koni mechanicznych (11 kW). Nieco większa moc dotyczy tzw. trójkołowców, dokładnie 20,39 koni mechanicznych (15 kW). Co warte dodania, zgodnie z obecnymi przepisami, powyższymi pojazdami mogą poruszać się również osoby z prawem jazdy kat. B, czyli na samochody osobowe i dostawcze do 3,5 tony. Koszt kursu na A1 waha się w okolicach 1150 zł.
Kategoria A2
To już opcja tylko dla osób pełnoletnich, wymagane jest osiągnięcie 18 roku życia. A2 obejmuje swym zasięgiem nieco mocniejsze motocykle, z silnikami 35 kW. W przypadku trójkołowca moc maksymalna silnika to 15 kW. Planując uzyskanie tych uprawnień, trzeba liczyć się z wydatkiem około 1300 zł.
Kategoria A
W tym przypadku mamy pełne uprawnienia na prowadzenie motocykli oraz trójkołowców, niezależnie od mocy silnika. Są jednak pewne obostrzenia. Aby uzyskać kategorię A, trzeba mieć ukończone minimum 24 lata. Można to zrobić wcześniej, od 18 roku życia, ale pod jednym warunkiem. Przed przystąpieniem do egzaminu trzeba mieć kategorię A2 od przynajmniej 2 lat. Co ważne, kategoria A uprawnia również do prowadzenia motocykla z przyczepką. Nie może być ona cięższa, niż sam motocykl, przy zachowaniu limitu maksymalnego wynoszącego 100 kg.
Prawo jazdy dla samochodów osobowych i dostawczych
Niewątpliwie są to najpopularniejsze kategorie w naszym kraju, które posiada większość osób poruszających się po polskich drogach. Zaliczamy do nich oczywiście kategorię B, a do tego B+E. Pewnym dodatkiem jest kategoria B1, która paradoksalnie uniemożliwia kierowanie samochodem. Sprawdźmy je wszystkie!
Kategoria B
Najbardziej popularna, która pozwala na prowadzenie wszystkich pojazdów o masie nieprzekraczającej 3,5 tony. Dotyczy to zarówno aut osobowych, jak i dostawczych. Co ważne, o czym wspominaliśmy już wcześniej, posiadanie uprawnień B jest równoznaczne z prawem jazdy A1. Można prowadzić motocykle, zgodnie z obostrzeniami tej kategorii. O wiele ważniejsze są kwestie dotyczące przyczep. Można ciągnąć przyczepę, ale pod warunkiem, że jej masa własna nie jest większa, niż masa samego pojazdu. Jeśli jednak przyczepa nie ma hamulców, trzeba zwrócić uwagę na wagę całego zestawu. Suma mas auta i przyczepy nie może przekroczyć 4250 kg. Jednocześnie sama przyczepa nie może ważyć więcej, niż połowa masy ciągnącego ją samochodu. Podjęcie decyzji o staraniu się o te uprawnienia oznacza wydatek od 1350 zł w górę.
Kategoria B+E
Te uprawnienia poszerzają nieco opisane wcześniej pod kątem masy przyczep, które można ciągnąć pojazdem do 3.5 tony. Zdobycie uprawnień B+E umożliwia kierowanie zestawem, którego masa całkowita wynosi aż 6125 kg. Trzeba przy tym pamiętać o pewnej istotnej zasadzie. Stosunek pomiędzy całkowitą masą pojazdu ciągnącego, a przyczepą musi wynosić 1.33 na rzecz samochodu. Przyczepa zawsze powinna być trochę lżejsza. Dodatkowo kategoria B+E umożliwia prowadzenie pojazdów rolniczych oraz wolnobieżnych wraz z przyczepą. Cena takiego kursu oscyluje w granicach 1100zł.
Kategoria B1
Paradoksalnie posiadacz tej kategorii nie może kierować autem osobowym, dostawczym lub ciężarowych. Osoby z uprawnieniami B1 nie korzystają również z nowego przepisu pozwalającego na kierowanie jednośladami, zgodnie z obostrzeniami dla kategorii A1. Po co w takim razie jest to prawo jazdy? Pozwala na prowadzenie wszystkich trójkołowców i czterokołowców, których masa całkowita nie przekracza 400 kg (dla przewozu osób) i 550 kg, jeśli pojazd jest przystosowany do przewozu towarów. Zaletą jest fakt, że B1 można uzyskać stosunkowo wcześnie. Minimalny wiek to 16 lat, a kurs kosztuje około 1300 zł.
Prawo jazdy dla kierowców ciężarówek
Planujesz pracę zawodową jako kierowca dużej ciężarówki? W takim razie na pewno będziesz potrzebować kategorii C swojego prawa jazda. Przepisy wyróżniają tutaj 3 rozwiązania: C1, C oraz C+E. Mamy więc podobny rozdział, jak w przypadku uprawnień z kategorii B. Warto wspomnieć, że aby ubiegać się o którąś z nich, trzeba wcześniej ukończyć kurs na kategorię B. Czym różnią się od siebie? Sprawdź już teraz!
Kategoria C1
Dotyczy ona kierowania pojazdami, których masa jest większa niż 3,5 tony, ale mniejsza, niż 7,5 tony. Swobodnie można prowadzić również ciągniki rolnicze i pojazdy wolnobieżne mieszczące się w powyższych limitach. Ta kategoria nie wystarczy jednak do kierowania autobusami. Posiadacz tych uprawnień może również ciągnąć tzw. przyczepę lekką. To prawo jazdy można uzyskać od 18 roku życia, a jego koszt to około 2300 zł. Oczywiście do tego dochodzi koszt kursu na kategorię B (jest wymagana).
Kategoria C
Kategoria C to pełne uprawnienia na prowadzenie wszystkich pojazdów o masie ponad 3,5 tony (bez limitów górnych), z wyłączeniem autobusów. Nadal jednak można ciągnąć tylko lekkie przyczepy. Kategoria C ma wyższe limity wiekowe. O prawo jazdy mogą ubiegać się osoby mające przynajmniej 21 lat. Koszt zaczyna się od 2300 zł.
Kategoria C+E
Podstawa dla wszystkich osób chcących pracować w transporcie krajowym lub międzynarodowym, prowadząc pojazdy ciężarowe popularnie określane mianem TIR-a. Uprawnienia te umożliwiają ciągnięcie dużo cięższych przyczep pojazdami o masie ponad 3,5 tony. Co ważne, zdobycie uprawnień C+E oraz B daje kierowcy automatycznie uprawnienia B+E. Wcześniej trzeba jednak zdobyć jeszcze kategorię C, a więc minimalny wiek to 21 lat. Kurs C+E kosztuje od 2200 zł w górę.
Uprawnienia do kierowania autobusami
Czas przejść do szczególnej sekcji dostępnych kategorii, które dedykowane są kierowcom autobusów. Jest to kategoria D, która podobnie jak wcześniej, dzieli się na D1, D oraz D+E. Sprawdźmy w takim razie, jakie są różnice pomiędzy nimi.
Kategoria D1
Najniższa z dostępnych kategorii w tej części, która jest dostępna dla osób od 21 roku życia. Można prowadzić autobusy, ale tylko pod warunkiem przewożenia nie więcej, jak 17 pasażerów (w limit ten wlicza się sam kierowca). Można również doczepić do autobusu lekką przyczepkę. Koszt kursu to około 4 tysięcy złotych.
Kategoria D
Pełne, standardowe uprawnienia na prowadzenie autobusów. Można przewozić więcej, niż 17 osób, ale trzeba pamiętać o tym, że dopuszczalna długość pojazdu to 8 metrów. Oczywiście wraz z tą kategorią uzyskuje się prawo do kierowania ciągnikami rolniczymi i pojazdami wolnobieżnymi. Bardzo ważne są obostrzenia wobec starających się o te uprawnienia. Trzeba mieć minimum 24 lata i czynne prawo jazdy kategorii B. Do autobusu można doczepić lekką przyczepkę. Koszt kursu zaczyna się od około 4200 zł.
Kategoria D+E
Uzupełnienie kategorii D, które pozwala na ciągnięcie autobusem dużo większych przyczep. Tutaj również trzeba mieć ukończone minimum 24 lata, a koszt kursu jest podobny jak we wcześniejszym przypadku, około 4200 zł.
Jak zrobić prawo jazdy – krok po kroku
Jak zdobyć prawo jazdy na określoną kategorię?
Na początek trzeba przejść kurs w ośrodku szkolenia kierowców (OSK), a następnie zdać egzaminy państwowe (teoretyczny oraz praktyczny). Wybór dobrego OSK ma kluczowe znaczenie, ale przed zapisaniem się na kurs, trzeba dopełnić kilku formalności.
Jak zapisać się na prawo jazdy
To efekt poważnych zmian przepisów, które miały miejsce w 2014 roku. Dziś podstawą do rozpoczęcia kursu jest uzyskanie tzw. numeru PKK, czyli indywidualnego Profilu Kandydata na Kierowcę. W tym celu trzeba udać się do lokalnego wydziału komunikacji. Aby uzyskać numer PKK, trzeba wcześniej zadbać o kilka kwestii:
- ważne orzeczenie lekarskie o zgodzie na prowadzenie pojazdów (rodzaj odpowiedni do kategorii, o jaką stara się kandydat),
- dwa aktualne zdjęcia w formacie, jak do dowodu osobistego,
- wypełnienie wniosku o PKK (znajdziesz go w swoim lokalnym urzędzie).
Z tymi dokumentami wystarczy wybrać się do wydziału komunikacji. Otrzymasz numer PKK, który będzie podstawą do rozpoczęcia kursu.
Dopiero teraz możesz iść do wybranej szkoły OSK i zapisać się na kurs. Twój numer PKK jest w systemie elektronicznym, a więc nie potrzebujesz potwierdzeń jego uzyskania.
Jak zrobić prawo jazdy po kursie w OSK?
Przeszedłeś już pełny kurs w OSK i czujesz się na siłach, aby stanąć do egzaminu państwowego? Szkoła wydaje specjalne potwierdzenie ukończonego przez Ciebie kursu. Mając numer PKK, musisz udać się do Wojewódzkiego Ośrodka Ruchu Drogowego (WORD). Pamiętaj, że nie jesteś ograniczony terytorialnie. Do egzaminu możesz podejść w każdym zakątku kraju, niezależnie od miejsca zameldowania czy zamieszkania.
Do wyboru będziesz miał zapis na egzamin teoretyczny lub teoretyczny+praktyczny. Warto zacząć od teorii, gdyż jej niezaliczenie wyklucza kandydata do uczestnictwa w egzaminie praktycznym. Gdy zdasz już oba, staniesz się posiadaczem swojego upragnionego prawa jazdy. Pamiętaj, że bezpośrednio po egzaminie nie możesz jeszcze kierować. Musisz odebrać dokument, który będzie na Ciebie czekał w lokalnym wydziale komunikacji. Najczęściej jest on gotowy w czasie krótszym, niż 2 tygodnie od zdania egzaminu państwowego.
Pamiętaj, że na naszej stronie uzyskasz też poradnik – jak zdać prawo jazdy, dotyczy on kategorii B, ale w sferze mentalnej może pomóc również innym adeptom.
Ile kosztuje prawo jazdy?
Opisując poszczególne kategorie praw jazdy, podawaliśmy orientacyjne ceny kursów. Trzeba jednak pamiętać, że to nie jedyne koszty, z jakimi musi liczyć się przyszły kierowca. Już w samej szkole można zapłacić więcej, jeśli czuje się potrzebę wykupienia dodatkowych jazd po zakończeniu pełnego kursu.
Jednak przede wszystkim płaci się za egzaminy. W przypadku kategorii A1, A2 i A będzie to 170 zł. Kategoria B to 140 zł, a B1 to 170 zł. Kategorie C, D oraz B+E kosztują 200 zł. Najwięcej zapłacą osoby ubiegające się o prawo jazdy C+E – to wydatek 245 zł.
Pamiętaj, że do niezaliczonego egzaminu trzeba podejść ponownie, zarówno do teorii, jak i praktyki. Każdy z nich będzie oczywiście dodatkowo płatny. Niestety po zdaniu pojawi się jeszcze jedna opłata – dokładnie 100,50 zł. Jest to kwota, jaką należy uiścić w urzędzie przy odbiorze dokumentu, czyli opłata za wydanie prawa jazdy.
Egzamin teoretyczny na prawo jazdy – co będzie potrzebne?
Oczywiście, aby zrobić prawo jazdy musisz zdać egzamin teoretyczny. Jeśli masz już wyznaczony termin swojego egzaminu teoretycznego, musisz się odpowiednio do niego przygotować, a później stawić się w WORD na czas. Pamiętaj, że osoby spóźnione na egzamin nie zostaną już wpuszczone. Termin przepada, trzeba rezerwować kolejny, a płatność za pominięty egzamin nie jest zwracana. Wybierając się na część teoretyczną musisz mieć ze sobą jedynie dokument potwierdzający Twoją tożsamość, np. dowód osobisty.
Nie potrzebujesz niczego do pisania – egzaminy są przeprowadzane na komputerach. Maksymalny czas jego trwania to 25 minut, choć oczywiście nic nie stoi na przeszkodzie, aby wyjść wcześniej. Co ważne, wynik otrzymujesz od razu po odejściu od stanowiska. Oznacza to, że zaraz po egzaminie możesz wyznaczyć sobie termin części praktycznej lub teoretycznej (jeśli niestety nie udało Ci się zdać).
Jak wygląda egzamin teoretyczny na prawo jazdy?
Wszystkie pytania wyświetlane są na monitorze komputera. Na stanowisku znajduje się natomiast specjalna skrzyneczka z guziczkami odpowiadającymi kolejnym odpowiedziom, które będziesz wybierać. Nie musisz się tego obawiać, na pewno na podobnych urządzeniach będziesz miał egzamin wewnętrzny w OSK. Przed faktycznym egzaminem jest jednak jeszcze część próbna. W tym czasie możesz zapoznać się z działaniem systemu i później przejść do standardowej formy.
Pamiętaj o kilku istotnych kwestiach:
- na udzielenie odpowiedzi na pytanie masz określoną, maksymalną ilość czasu (zależną od formy pytania),
- pytań nie da się pomijać, a więc nie ma możliwości powrotu do nich w późniejszym czasie,
- każde pytanie ma formę testu z 2 lub 3 opcjami odpowiedzi (zależnie od typu pytania),
- łącznie musisz odpowiedzieć na 32 pytania, z czego 12 to tzw. specjalistyczne,
- jeśli do pytania jest dołączony film, czas na udzielenie odpowiedzi liczony jest od momentu zakończenia jego projekcji (pamiętaj, że możesz ją obejrzeć tylko raz!),
- punkty przyznawane za prawidłowe udzielenie odpowiedzi nie są identyczne dla każdego pytania (można dostać za każde od 1 do 3 punktów).
Pamiętaj, że egzamin będzie uznany za zaliczony, jeśli uzyskasz minimum 68 punktów. Łącznie można ich zdobyć 74.
Sprawdź też: Jak zdać egzamin teoretyczny na prawo jazdy?
Część podstawowa i specjalistyczna egzaminu praktycznego – jakie są różnice?
Wspominaliśmy już o tym, że w łącznej puli 32 pytań, 12 z nich będzie miało charakter specjalistyczny. Czego dotyczą? Traktują one między innymi o kwestiach technicznych związanych z użytkowaniem samochodu oraz związanych z pierwszą pomocą. W tej części zawsze pojawiają się 3 opcje wyboru i tylko jedna z nich będzie prawidłowa. Aż połowa z pytań będzie warta 3 punkty, cztery z nich 2 punktu, a pozostałe po punkcie.
Część podstawowa dotyczy natomiast samych zasad ruchu drogowego oraz prowadzenia samochodu. Znajdziesz tam pytania tekstowe, z grafikami oraz materiałami filmowymi. Jest ich 20 i połowa z nich jest warta po 3 punkty. Za 2 punkty będzie sześć pytań, a reszta ma oczywiście najniższą, jednopunktową wartość. W tej części będziesz miał do wyboru zawsze jedną z dwóch identycznych odpowiedzi, „tak” lub „nie”.
Egzamin praktyczny na prawo jazdy – manewry na placu
Osoby ze zdaną częścią teoretyczną, mogą już podchodzić do ostatniego etapu, egzaminu praktycznego. Zanim wyjedzie się na miasto, trzeba najpierw zaliczyć kilka manewrów na placyku. Warto pamiętać o tym, aby na egzamin stawić się punktualnie. Koniecznie trzeba mieć ze sobą dokument tożsamości.
Po wejściu do auta trzeba przyjąć prawidłową pozycję za kierownicą, ustawić fotel i ruszyć, zgodnie z poleceniem egzaminatora. Wcześniej jednak trzeba sprawdzić podstawowe płyty eksploatacyjnej pod maską oraz zweryfikować działanie świateł (z pomocą egzaminatora). Gdy to zostanie wykonane, zaczyna się część manewrową. Manewry są tak naprawdę dwa:
- jazda wyznaczonym pasem po łuku – należy przodem dojechać do wyznaczonego punktu, pokonując zakręt, a następnie wrócić tą samą drogą, ale już tyłem,
- ruszanie pod górkę – podjeżdża się autem na małe wzniesienie i zatrzymuje tuż przed szczytem, po zaciągnięciu ręcznego należy ruszyć, nie doprowadzając do zgaszenia silnika.
Jeśli powyższe czynności zostaną wykonane prawidłowo, kandydat na kierowcę szykuje się do wyjazdu na miasto.
Sprawdź też: Jak zdać egzamin na placu manewrowym
Egzamin praktycznie na prawo jazdy – poruszanie się po mieście
To już naprawdę ostatnia część starań o uprawnienia, która niestety dla większości kandydatów jest najtrudniejsza, gdyż najbardziej stresująca. Ta część egzaminu trwa maksymalnie 40 minut i realizowana jest w ruchu miejskim. Oprócz przestrzegania przepisów i słuchania się poleceń egzaminatora, trzeba liczyć się z koniecznością zaparkowania. W pewnym momencie kandydat na kierowcę będzie poproszony o zatrzymanie się pomiędzy innymi autami. Nie jest to jednak bardzo trudne – egzaminator musi wybrać miejsce, w którym jest bardzo dużo przestrzeni do manewrowania.
Po powrocie do WORD, nie można jeszcze wpaść w euforię. Trzeba zaparkować, wyłączyć silnik i zabezpieczyć pojazd, zaciągając hamulec ręczny. W tym momencie egzaminator wydaje ocenę i informuje o tym, czy egzamin został zaliczony czy nie. Jeśli się udało, nie pozostaje nic innego, jak za kilka dni wybrać się do urzędu po odbiór dokumentu.
Sprawdź też: Jak zdać prawo jazdy egzamin praktyczny
